گرانی افسارگسیخته برنج: وزارت جهاد زیر سؤال

وعده‌های ناکام وزیر جهاد

وزیر جهاد کشاورزی وعده داد ذخایر برنج، روغن و کالاهای اساسی کافی است و قیمت‌ها کاهش می‌یابد. او ساماندهی بازار را تضمین کرد، اما قیمت‌ها همچنان صعودی است و واقعیت دیگری را نشان می‌دهد. سابقه ضعیف وزارت جهاد از ابتدای دولت مشخص نیست. چرا نهادهای نظارتی مثل سازمان بازرسی، تعزیرات، نهادهای امنیتی و دیوان محاسبات در شرایط جنگی کشور به ذخایر و بازار کالاهای اساسی توجه جدی نکردند؟ چرا عملکرد ضعیف وزارت جهاد قیمت‌ها را صعودی نگه داشت؟

بحران گرانی برنج و معیشت مردم

روزنامه رمز اقتصاد گزارش کرد: مشاهدات میدانی نشان می‌دهد برنج ایرانی به کیلویی ۳۳۰ هزار تومان رسید. این گرانی سفره معیشت مردم را هر روز کوچک‌تر می‌کند. سایت‌های فروش اینترنتی و مشاهدات میدانی تأیید کردند که قیمت برنج ایرانی همچنان بالاست. قیمت‌ها بسته به نوع و کیفیت متفاوت است. برای مثال، برنج طارم ممتاز کیلویی ۲۳۴ هزار تومان، هاشمی عادی ۲۷۳ هزار تومان و هاشمی ممتاز ۳۳۰ هزار تومان فروخته می‌شود.

قیمت‌های جدید در بازار برنج

بررسی‌های میدانی نشان داد طارم هاشمی، از پرفروش‌ترین‌های بازار، بین ۲۶۵ تا ۳۱۰ هزار تومان قیمت دارد. طارم هاشمی ممتاز کیلویی ۲۶۵ هزار تومان، طارم دم سیاه ممتاز ۳۱۰ هزار تومان و طارم محلی ممتاز از ۲۶۰ هزار تومان به بالا عرضه می‌شود. برنج فجر گلچین گرگان کیلویی ۱۸۵ هزار تومان، عنبر بو فوق ممتاز ۱۹۲ هزار تومان و نیم‌دانه طارم ممتاز ۱۱۰ هزار تومان است.

شکست وعده‌های تنظیم بازار

نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، قول داد بازار برنج را تنظیم و قیمت‌ها را کاهش دهد. او تأکید کرد فهرست کالاهای تحویل‌شده باید دقیق رصد شود تا محل و قیمت فروش مشخص گردد. اما افزایش قیمت برنج نشان داد این وعده‌ها محقق نشد.

نقش احتکار و قیمت‌گذاری سلیقه‌ای

برخی خرده‌فروشی‌ها با قیمت‌گذاری سلیقه‌ای، بدون سقف قیمتی مشخص در زنجیره تأمین، به گرانی برنج دامن زدند. دلالان نیز با دپوی برنج، کمبود مصنوعی ایجاد کردند. این افراد با تأخیر در عرضه به بازار، قیمت‌ها را بالا بردند تا سود بیشتری کسب کنند.

تأثیر ممنوعیت واردات برنج

دولت برای حمایت از تولیدکننده داخلی، واردات برنج را ممنوع کرد. اما تولید داخل نیاز کشور را تأمین نمی‌کند و بخشی از تقاضا باید از طریق واردات برآورده شود. ترس از کمبود، عرضه‌کنندگان را به نگهداری برنج سوق داد و این سیگنال گرانی را به بازار فرستاد.

نقش برنج خارجی در تعادل قیمت

بازار برنج ایرانی و خارجی از هم جداست و هر کدام مشتریان خاص خود را دارد. برنج خارجی، که معمولاً ارزان‌تر است، قیمت برنج داخلی را تعدیل می‌کند. وقتی برنج خارجی گران یا کمیاب شود، تقاضا برای برنج داخلی افزایش می‌یابد و قیمت آن بالا می‌رود.

ناکامی وعده‌های واردات برنج

وزیر جهاد کشاورزی چند روز پیش اعلام کرد ۶۰ هزار تن برنج وارداتی وارد کشور شد. او وعده داد این میزان در شبکه توزیع، قیمت‌ها را به سطح منطقی می‌رساند. اما بازار به این عرضه واکنش مثبت نشان نداد. قیمت‌ها نه‌تنها کاهش نیافت، بلکه روزبه‌روز افزایش یافت.

عوامل ریشه‌ای گرانی برنج

تابناک گزارش داد: واردات برنج با ارز ترجیحی به‌تنهایی ثبات قیمت را تضمین نمی‌کند. سیاست‌های ارزی، تولید داخلی، مدیریت واردات و نقش واسطه‌ها قیمت نهایی را تعیین می‌کنند. تا زمانی که مشکلات تخصیص ارز، شفافیت زنجیره توزیع و احتکار حل نشود، بازار برنج نوسانات صعودی را تجربه خواهد کرد.