فاجعه انرژی در اروپا: قیمت گاز زیر سایه تنش‌های جهانی ۴۰٪ جهش کرد

مقدمه: سیاست‌های ناکام و فشار انرژی بر اروپا

سیاست‌های اروپا در همراهی با آمریکا و ماجراجویی‌های ژئوپلیتیک، قاره سبز را به بحران انرژی کشاند. قیمت گاز با افزایش بی‌سابقه ۴۰ درصدی، فشار سنگینی بر اقتصاد اروپا وارد کرده است. قطع گاز روسیه، وعده‌های توخالی آمریکا برای جبران کمبود با کشتی‌های گاز طبیعی مایع (LNG)، تنش‌های نظامی ایران و اسرائیل، جنگ فرسایشی اوکراین و جنگ تعرفه‌ای آمریکا هزینه‌های تولید جهانی را بالا برد. این عوامل قیمت گاز را به اوج رساند و اروپا را در تنگنای انرژی قرار داد.

جهش ۴۰ درصدی قیمت گاز

روزنامه رمز اقتصاد با استناد به داده‌های بورس لندن ICE و محاسبات خبرگزاری تاس گزارش داد: میانگین قیمت گاز در اروپا در نیمه اول ۲۰۲۵ نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد رشد کرد و به ۴۶۴ دلار برای هر هزار مترمکعب رسید. افزایش تقاضا در فصل گرمایش، نیاز زودهنگام به پر کردن ذخایر برای زمستان و تنش‌های ژئوپلیتیک این جهش را رقم زدند.

روند صعودی قیمت‌ها از پاییز ۲۰۲۴

قیمت گاز در مراکز توزیع اروپا از پاییز ۲۰۲۴ شروع به افزایش کرد. در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵، قیمت به ۵۰۹ دلار و در سه‌ماهه دوم به ۴۲۰ دلار برای هر هزار مترمکعب رسید. به‌طور کلی، قیمت‌ها در ژانویه تا ژوئن ۲۰۲۵ نسبت به سال قبل ۴۰ درصد و نسبت به نیمه دوم ۲۰۲۴ حدود ۵ درصد رشد داشت و به ۴۶۴ دلار رسید.

رشد قیمت در ژوئن ۲۰۲۵

در ژوئن ۲۰۲۵، میانگین قیمت گاز نسبت به ماه می ۶.۷ درصد افزایش یافت و به ۴۳۹ دلار رسید. این رقم ۱۴.۵ درصد بیشتر از ژوئن ۲۰۲۴ بود. تنش نظامی میان ایران و اسرائیل و حمله آمریکا به سه سایت هسته‌ای ایران در این افزایش نقش کلیدی داشت. قراردادهای آتی گاز در ۳۰ می با قیمت ۳۹۶ دلار معامله شد، اما تا ۳۰ ژوئن به ۴۰۱ دلار رسید که ۱.۳ درصد رشد را نشان می‌دهد.

تغییرات ماهانه قیمت گاز

قیمت گاز در اروپا در ماه‌های مختلف نوسان داشت:

• سپتامبر ۲۰۲۴: ۴۱۶ دلار (۰.۳ درصد کاهش نسبت به سال قبل)

• اکتبر ۲۰۲۴: ۴۵۶ دلار (۱۱ درصد کاهش)

• نوامبر ۲۰۲۴: ۴۹۱ دلار (۴ درصد کاهش)

• دسامبر ۲۰۲۴: ۴۸۹ دلار (۲۰ درصد افزایش)

• ژانویه ۲۰۲۵: ۵۱۷ دلار (۵۳ درصد افزایش)

• فوریه ۲۰۲۵: ۵۴۲ دلار (۸۸ درصد افزایش)

• مارس ۲۰۲۵: ۴۶۷ دلار (۵۵ درصد افزایش)

• آوریل ۲۰۲۵: ۴۰۹ دلار (۲۸ درصد افزایش)

• مه ۲۰۲۵: ۴۱۲ دلار (۱۵ درصد افزایش)

• ژوئن ۲۰۲۵: ۴۳۹ دلار (۱۵ درصد افزایش)

دلایل اصلی افزایش قیمت

تقاضای بالای سوخت در اروپا قیمت گاز را بالا برد. کشورهای اروپایی این تابستان برای پر کردن ذخایر گازی به سوخت بیشتری نیاز دارند. اما ظرفیت‌های جدید محدود است و اروپا باید با آسیا، که تقاضای سوختش رو به رشد است، برای گاز طبیعی مایع (LNG) رقابت کند.

چالش‌های ذخایر گازی

مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) هشدار داد: اروپا برای پر کردن ۹۰ درصد ذخایر زیرزمینی گاز (UGS) تا زمستان با مشکلات بزرگی مواجه است. پیش‌بینی می‌شود قیمت گاز در تابستان از زمستان بالاتر باشد، که تزریق گاز به ذخایر را غیراقتصادی می‌کند. با این حال، واردات LNG اروپا برای چهارمین ماه متوالی به رکورد جدیدی رسید.

تأثیر تنش‌های ژئوپلیتیک

مذاکرات ناکام روسیه و آمریکا درباره اوکراین، جنگ تعرفه‌ای جهانی و تنش نظامی ایران و اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵ فشار زیادی بر قیمت گاز وارد کرد. این عوامل بحران انرژی اروپا را تشدید کردند.