مسئله مسکن از دل نظرات مردم: واقعیت بازار، خلأهای سیاست‌گذاری و مسیرهای قابل‌اجرا

روزنامه رمز اقتصاد مسئله مسکن مردم را از دل نظرات خوانندگان و پیام‌های مردمی بررسی کرد. با وجود واحدهای خالی، چرا دسترسی به خانه برای مردم عادی همچنان غیرممکن است؟

صدای جامعه در بخش نظرات

در روزهای اخیر، نظر قابل‌توجهی در بخش دیدگاه‌های سایت روزنامه رمزاقتصاد منتشر شد که به‌خوبی نشان می‌دهد مسئله مسکن تا چه حد برای جامعه تبدیل به دغدغه‌ای فوری، جدی و تعیین‌کننده شده است.

پرسش کلیدی مردم

این نظر – که محتوای آن مشابه هزاران پیام دیگر در شبکه‌های اجتماعی و تماس‌های مردمی است – به مسئله‌ای کلیدی اشاره می‌کرد: با وجود حجم بالای واحدهای مسکونی خالی و فایل‌های عرضه‌نشده در بنگاه‌های ملکی، چرا هنوز سیاست روشنی برای کاهش قیمت، تنظیم بازار و ایجاد دسترسی واقعی مردم به خانه وجود ندارد؟

ریشه اقتصادی پرسش مردم

این پرسش، در ظاهر یک گلایه احساسی است؛ اما در عمل، ریشه در داده‌های اقتصادی دارد. گزارش‌های رسمی طی سال‌های گذشته نشان داده‌اند که تعداد قابل‌توجهی واحد مسکونی خالی یا کم‌استفاده در کشور وجود دارد.

شکاف میان قانون و اجرا

قوانینی نظیر مالیات بر خانه‌های خالی، سامانه ثبت املاک، و سیاست‌های ناظر بر زمین شهری طی یک دهه گذشته بارها اصلاح شده‌اند، اما خروجی عملی آنها کمتر از انتظار بوده است.

علل اصلی ناکارآمدی سیاست‌ها

کارشناسان علت این شکاف را در چند محور می‌دانند: نبود داده‌های یکپارچه و قابل‌اتکا؛ عدم اتصال کامل بانک‌های اطلاعاتی شهرداری، مالیات و ثبت ملک؛ پیچیدگی‌های حقوقی در تشخیص واحد خالی و احراز اقامت؛ نبود ابزارهای قهری–انگیزشی کافی برای مالکان

نگاه جامعه: بار همه‌چیز روی دوش مصرف‌کننده است

مخاطبی که نظر خود را در سایت ثبت کرده بود، به نکته‌ای اشاره داشت که در نگاه اقتصادی نیز قابل بررسی است: احساس عمومی این است که تمام بار تورم، بی‌ثباتی و ناکارآمدی بازار بر دوش مردم قرار گرفته، درحالی‌که بازیگران بزرگ‌تر، تنظیم‌گران، بانک‌ها و نهادهای مالی کمتر پاسخ‌گو هستند.

یک مطالعه اجتماعی: اعتماد چگونه فرسایش پیدا می‌کند؟

بازار مسکن فقط یک بازار اقتصادی نیست؛ یک نقطه کانونی اعتماد عمومی است.

چطور می‌توان به مسئله «دسترسی به مسکن» پاسخ داد؟

مسیرهای عملی بسیار وجود دارد که در دنیا موفق بوده‌اند و در ایران نیز قابلیت تطبیق دارند. مهم‌ترین آنها: شفاف‌سازی قوانین و انتشار عمومی گزارش پیشرفت سیاست‌های مسکن؛ سامان‌دهی داده‌ها و یکپارچه‌سازی سامانه‌ها؛ تدوین مشوق‌های عرضه برای مالکان واحدهای خالی و جلوگیری از احتکار غیرمولد؛ توسعه ابزارهای مالی ارزان‌قیمت برای خریداران مصرفی (نه سرمایه‌ای)؛ تقویت مدل‌های اجاره‌داری حرفه‌ای؛ بازارگردانی هوشمند فایل‌های موجود برای جلوگیری از رکود ساختگی.

جمع‌بندی: صدای مردم را باید جدی‌تر شنید

آنچه مخاطب ما در بخش نظرات مطرح کرد، صرفاً یک گلایه نیست؛ یک نشانه است. نشانه‌ای از اینکه مسئله مسکن به نقطه‌ای رسیده که جامعه آن را نه یک «بازار معمولی»، بلکه یک «مسئله حیاتی» تلقی می‌کند.